Ontdek het oude centrum van Aix-en-Provence, bezienswaardigheden en tips

In het zuiden van Frankrijk ligt de charmante stad Aix-en-Provence. Historische panden, geplaveide straten, verborgen pleintjes met zonnige terrassen en gezellige markten. In Aix-en-Provence vind je het allemaal! De stad van duizend fonteinen beschikt ook nog eens over uitmuntende gastronomie én over thermale bronnen. Maar liefst 30.000 van de 140.000 inwoners studeert aan de plaatselijke universiteit en dat maakt dat Aix-en-Provence bruist! Overdag en ’s avonds, 365 dagen in het jaar. In dit artikel neem ik je mee naar deze mooie plek in de Provence.

Waar ligt Aix-en-Provence?

Zoals de naam al doet vermoeden ligt Aix-en-Provence in de Provence. In Provence-Alpes-Côte d’Azur om precies te zijn, in het departement Bouches-du-Rhône. Aix-en-Provence ligt op 35 kilometer afstand van de stad Marseille. En dat maakt Aix-en-Provence een perfecte bestemming voor een citytrip. Je boekt gemakkelijk een ticket naar Marseille bij Transavia of KLM en met het openbaar vervoer óf met een huurauto ben je zo in Aix.

Geschiedenis van Aix-en-Provence

De geschiedenis gaat hier ver terug. Ruim voor het begin van de jaartelling werd Aquae Sextiae Colonia (Aix) gesticht door de Romeinen. Vooral de ligging en de aanwezigheid van zowel koude als warme waterbronnen maakte de plek interessant. Aix groeide aan het einde van de 3e eeuw uit tot het belangrijkste politieke centrum van Gallia Narbonensis (Narbonensis Secunda), de regio die wij nu kennen als de Provence. In de middeleeuwen waren het de graven die heersten in Aix. Aan het begin van de 15e eeuw werd de universiteit gesticht. Het was ook in deze eeuw dat de Provence werd opgenomen in het koninkrijk Frankrijk. Een eeuw later vestigde Lodewijk XII het parlement in de stad, een situatie die zou blijven tot het einde van de 18e eeuw. Doordat Marseille zich in de eeuwen daarna steeds meer als regionaal centrum ontwikkelde verloor Aix op politiek gebied geleidelijk aan zijn invloed. Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw is de stad vooral belangrijk voor het toerisme en staat het bekend om de aanwezige universiteit.

Bezienswaardigheden in Aix-en-Provence

Zo’n rijk verleden staat garant voor overblijfselen uit vervlogen tijden. En die overblijfselen vind je in Aix zo ongeveer op elke hoek van de straat. Statige stadspanden, opgravingen onder glazen vloeren en eeuwenoude fonteinen bijvoorbeeld. Het oude centrum van Aix-en-Provence is compact en heel gemakkelijk te voet te ontdekken. Ten zuiden van het oude centrum ligt Cours Mirabeau, een brede straat met eeuwenoude platanen en grote, historische stadspanden. Wat de Champs-Elysées is voor Parijs is de Cours Mirabeau voor Aix, dé hoofdstraat van Aix-en-Provence. Cours Mirabeau is de scheiding tussen het oude centrum en de 17e eeuwse veel rustigere wijk Quartier Mazarin. Hier vind je statige, immens grote hôtels particuliers (herenhuizen). Sommige panden zijn nog intact en doen nu dienst als museum zoals onder meer Hôtel de Caumont, Musée Granet en Hôtel de Galifet. Andere panden zijn opgesplitst in appartementen en worden door meerdere huishoudens bewoond.

Het oude centrum van Aix-en-Provence

Wanneer je de plattegrond van Aix-en-Provence bekijkt zie je meteen goed het verschil tussen het oude centrum van Aix en de nieuwere wijk die gebouwd werd in de 17e eeuw. Het oude centrum is een wirwar van kronkelende straatjes, smalle steegjes en verscholen pleintjes. De 17e eeuwse wijk Quartier Mazarin is gebouwd in grote blokken met rechte straten. Bijna alle restaurants, cafés en markten zijn in de buurt van Cours Mirabeau en noordelijk hiervan in het oude centrum. Leuke winkels en typisch Franse boetiekjes vind je ook in dit gebied en dan vooral rondom Rue Méjanes en Rue Paul Bert.

Dit mag je niet missen in Aix-en-Provence

Naast bovengenoemde straten en gebouwen zijn er veel must-see’s in Aix-en-Provence. Om meteen met de deur in huis te vallen: de prachtige Paroisse Cathédrale Saint Sauveur. Al in de 12e eeuw begon men met de bouw van deze rooms-katholieke kathedraal aan Rue Gaston de Saporta. In de kathedraal zie je diverse bouwstijlen terug uit verschillende tijdperken. De Saint Sauveur kathedraal is voor Aix-en-Provence een belangrijke bezienswaardigheid. Een andere bekende plek in Aix-en-Provence is het oude stadhuis Hôtel de Ville met zijn karakteristieke klokkentoren, op Place de l’Hôtel de Ville. Eén van de mooiste pleintjes in Aix waar je kunt genieten van een drankje in het zonnetje, met uitzicht op het stadhuis.

Place d’Albertas

Zó veel mooie hoekjes, straatjes en pleintjes in het oude centrum van Aix-en-Provence, té veel om op te noemen. Een plek in het oude centrum waar het voor mij voelt alsof ik letterlijk terug in de tijd stap is Place d’Albertas. Het plein en de omliggende gebouwen werden aan het begin van de 18e eeuw gebouwd in opdracht van Jean-Baptiste d’Albertas, die zelf tegenover het plein woonde. Het plein doet denken aan het oude Parijs. De sfeer, de kleuren, de gevels… dit was overigens ook de bedoeling van Jean-Baptiste d’Albertas. De koninklijke pleinen van Parijs waren de inspiratiebron voor Place d’Albertas. Vandaag de dag wordt het plein gezien als één van de meest complete voorbeelden van barokke kunst. De gelijkenis met Parijs is overigens een reden dat Aix-en-Provence vaak voor filmproducties gebruikt wordt. Ik begrijp waarom!

Fonteinen in Aix-en-Provence

City of a Thousand Fountains wordt Aix-en-Provence wel genoemd. Al wandelend door het oude centrum van de stad begrijp je al snel waarom de stad deze bijnaam heeft. Er zijn hier ruim 28 fonteinen te vinden, ieder met een eigen verhaal. Fontaine de la Rotonde is waarschijnlijk de fontein die als eerste in het oog springt. De fontein staat centraal op place du Général de Gaulle, in het verlengde van de Cours Mirabeau. De 12 meter hoge fontein werd in 1860 gebouwd en bevat 3 beelden die afzonderlijk van elkaar staan voor justitie, landbouw en schone kunsten. Fontaine Moussue is een van de drie fonteinen die je tegenkomt op Cours Mirabeau. De in 1666 gebouwde fontein is compleet met mos bedekt en de enige fontein in Aix-en-Provence met thermaal water. De in 1667 gebouwde Fontaine des Quatre Dauphins in de wijk Quartier Mazarin staat op de lijst met historische monumenten van Aix. Een van de nieuwste fonteinen in Aix is Fontaine Marcello Drutel. Deze fontein op Place Saint Honoré is vernoemd naar een Franse schrijver die 37 jaar lang doceerde aan de lerarenopleiding in Aix-en-Provence.

Moderne gebouwen in Aix-en-Provence

Voor moderne architectuur ben je in Aix-en-Provence ook aan het goede adres. Vooral ten zuidwesten van het centrum rijzen er steeds meer strakke, moderne gebouwen op uit de grond. Gare routière (busstation), Conservatory Darius Milhaud (conservatorium), Le Pavillon Noir (ballet) en Grand Théâtre de Provence (schouwburg) zijn gebouwen die sterk afsteken van het historische centrum van Aix-en-Provence. Het is allemaal zó strak, dat ik het contrast heel goed kan waarderen. Of extreem, of niet zeg maar!

Hôtel de Caumont

In 1990 kreeg het indrukwekkende Hôtel de Caumont een plekje op de Franse lijst met nationale monumenten. Hôtel de Caumont wordt gezien als één van de mooiste hôtels particuliers (herenhuizen) in Aix-en-Provence. Het huis werd gebouwd tussen 1715 en 1742 en kwam in de deccenia daarna meerdere keren in andere handen terecht door verkoop of door vererving. In de tweede helft van de 20e eeuw werd het pand gebruikt door La Poste (het postbedrijf van Frankrijk) en vanaf 1970 door Conservatory Darius Milhaud, vóór het naar een nieuw pand verhuisde. Hôtel de Caumont draagt desondanks nog steeds de naam van de Markies van Caumont, die eigenaar was van het huis aan het eind van de 18e eeuw en trouwde met Pauline de Bruny de la Tour d’Aigues.

Nadat het pand in 2013 verkocht werd aan Culturespaces werd het in twee jaar tijd gerenoveerd en kreeg het nieuw leven ingeblazen als culturele ruimte. Er worden exposities gehouden, er is een klein theater en er kunnen mooie souvenirs gekocht worden in de geschenkwinkel. Op de eerste etage zijn de muziekkamer en de slaapkamer van Pauline de Bruny weer in oorspronkelijke staat terug gebracht.

Lees hier meer over mijn bezoek aan Hôtel de Caumont

Markt in Aix-en-Provence

Ben je in Aix dan kun je niet om de markten heen. De meest bekende markt is ongetwijfeld de dagelijkse markt op Place Richelme. Een pittoresk plein omringd door restaurants wat iedere middag omgetoverd wordt van marktplein naar plein met groot terras en de volgende ochtend vroeg weer terug naar marktplein. Op Place de l’Hôtel de Ville vind je op dinsdag, donderdag en zaterdag een bloemenmarkt. Het lijkt bijna of de marktkramen hier tussen de terrassen geplaatst worden; zelfs op marktdagen kun je hier rustig een terrasje pakken. Ook drie keer in de week is er een grote markt op Place des Prêcheurs en Place Verdun voor het gerechtsgebouw. Zeker naar beneden kijken wanneer je hier loopt, door de glazen vloeren heb je namelijk zicht op opgravingen uit de Romeinse tijd. De grootste markt van Aix-en-Provence vind je op dinsdag, donderdag en zaterdag op Cours Mirabeau. Op de andere markten staan vooral marktkramen met voedingsmiddelen en streekproducten (groenten, fruit, vlees, vis etc.). Op Cours Mirabeau zijn het de marktkramen met kleding die de boventoon voeren.

Leuke restaurants in Aix-en-Provence

Voor veel mensen is Aix-en-Provence niet alleen historisch maar ook een stad waar je goed aan je culinaire trekken komt. Het wemelt in de stad van goede restaurants! Nu ben je hier over het algemeen maar voor een aantal dagen en dus moet je keuzes maken, je gaat immers niet zes keer per dag uit eten.

La Rotonde

Zonder ons eerst in te lezen belanden wij op onze eerste avond in Aix-en-Provence in restaurant La Rotonde. Zoals de naam al doet vermoeden vind je dit restaurant bij Fontaine de la Rotonde. Het is eigenlijk het eerste restaurant dat we tegenkomen en we zijn moe, de keuze is dus snel gemaakt. De ambiance is prettig en de pizzeta is lekker. Check wel even of je echt een pizzeta bestelt in plaats van een pizza, anders betaal je zo maar 40 euro in plaats van 21 euro.

La Fromagerie du Passage

Een hidden gem in Aix is wat mij betreft La Fromagerie du Passage in Pass. Agard. Het is even zoeken naar deze passage, die bereikbaar is via een smal tunneltje vanaf Cours Mirabeau. La Fromagerie du Passage lijkt op het eerste gezicht “alleen” een luxe kaas- en wijnwinkel, met wat zitplekjes aan een bar voor de deur. Maar achterin de winkel brengt een trap je naar het restaurant op de eerste etage of naar het dakterras op de tweede etage. Op de menukaart een hoop gerechten met de heerlijkste kazen. Op mijn bord ligt een Croque Monsieur, bovenop gebakken aardappeltjes met daarnaast een salade. Een hele hap maar erg lekker kan ik je vertellen.

Café Caumont

Ben je in Hôtel de Caumont en wil je alle indrukken even op je in laten werken? In Café Caumont kun je koffie drinken, taartjes eten of lunchen (open van 10.00u tot 18.00u). Met mooi weer is het zeker aan te raden dit te doen op het terras in de mooie binnentuin van Hôtel de Caumont. Met slecht weer is het zeker geen straf om hier binnen te zitten; het restaurantgedeelte van Café Caumont is een lust voor het oog.

Paul Cézanne, beroemde kunstschilder in Aix-en-Provence

Kunstliefhebbers zullen in Aix-en-Provence zeker geïnteresseerd zijn in Paul Cézanne. Hij werd in 1839 in Aix geboren en stierf er ook in 1906. Cézanne werd door vele bekende schilders, waaronder Picasso en Braque, gezien als vader van kunstschilders. In 1901 kocht Paul Cézanne een landgoed met atelier ten noorden van Aix. Vanaf deze plek had hij goed zicht op Mont Sainte-Victoire, een gebergte dat in veel van zijn werken terug komt. Het atelier van Paul Cézanne ligt op ongeveer 15 minuten lopen vanaf het centrum. Je kunt in het atelier alles te weten komen over de kunstschilder met behulp van een Nederlandstalige audiotour. Meer informatie over het atelier én over Paul Cézanne zelf vind je op de website van het atelier.

Wat te doen in de omgeving van Aix-en-Provence

In Aix-en-Provence zelf kun je al best een paar dagen vertoeven zonder jezelf te vervelen, maar ook de omgeving is erg uitnodigend. Sainte-Victoire is een prachtig gebied waar je lange wandelingen kunt maken en waar je kunt bergklimmen. Voor de mensen die liever met beide benen op de grond blijven staan is er ook genoeg te ontdekken. Een goede manier om Sainte-Victoire te verkennen is op een elektrische fiets. Tijdens mijn bezoek fiets ik onder meer naar Moulin de Cézanne in Le Tholonet; een plek waar Cézanne vaak neerstreek om te schilderen. Overigens brengt Route Cézanne je te voet naar deze mooie plek (ca. 6 kilometer vanuit Aix centrum). Nog meer in de huid van Paul Cézanne kruipen? Dan is Le Terrain des Peintres wellicht een aanrader om te bezoeken. Vanaf hier heb je een schilderachtig zicht op Mont Sainte-Victoire. Vele kunstschilders waaronder Paul Cézanne zelf waren geregeld op deze plek te vinden.

Lunchen bij Terre de Mistral

De fietstocht op elektrische fiets brengt me rond lunchtijd bij Terre de Mistral, waar je terecht kunt voor bistronomic cuisine. Ik had er nooit eerder van gehoord, maar het staat voor “een gastronomische keuken met een kwaliteitsservice in een warme ontspannen sfeer”. Alle ingrediënten komen uit eigen stal. Letterlijk, want pluimvee en varkens worden op eigen boerderij gefokt. Groenten komen uit eigen tuin en uiteraard komt ook de wijn én de olijfolie van eigen land. Een aanrader om als lunchstop in je fietstocht op te nemen of om met een huurauto naartoe te rijden.

Chateau La Coste

Op 16 kilometer afstand van Aix-en-Provence ligt het mooie wijndomein Chateau La Coste. Voor liefhebbers van wijn, van gastronomie, van architectuur én voor liefhebbers van kunst een aanrader om te bezoeken. Het landgoed herbergt meerdere restaurants met onder andere een Provençaalse, Argentijnse en Italiaanse keuken. Verspreid over het 200 hectare grote wijndomein staan verschillende kunstwerken opgesteld. Denk je dat een dag niet genoeg is om het landgoed te ontdekken? Dan kun je overnachten in één van de superluxe suites van Villa La Coste. Kost wat, maar dan heb je ook wat!

Ontdek de omgeving van Aix-en-Provence in een zijspan

Tijdens ons verblijf in Aix-en-Provence worden we verrast met een tocht in een zijspan. Té leuk! De mannen van La Belle Echappée pikken ons op bij Chateau La Coste en rijden ons rond in hun vintage side car langs mooie plekken in de buurt van Aix-en-Provence. We maken onder meer een stop bij Atelier Paul Cézanne en bij Terre Ugo, een boerderij waar mensen in de zomermaanden kunnen genieten van lavendelvelden. Er worden hier lavendel workshops gegeven maar deze bijzondere plek kan ook afgehuurd worden voor trouwerijen of feesten. Wil je gewoon op een stoeltje genieten van het zonnetje en van het uitzicht op de velden vol lavendel? Ook dat is hier geen probleem!

Je kunt bij La Belle Echappée verschillende tours boeken waarbij je stopt op de meest leuke plekjes. In de omgeving van Aix-en-Provence maar bijvoorbeeld ook in de Verdon of in Marseille. Een aanrader!

Overnachten in Aix-en-Provence

In het centrum van Aix-en-Provence zijn er veel overnachtingsmogelijkheden. Hôtel de Gantès, Maison Dauphine en La Maison d’Aix bijvoorbeeld zijn niet al te grote, romantische accommodaties in het centrum van Aix-en-Provence. Ik verblijf zelf net buiten het centrum (maar nog steeds op loopafstand) in B&B Villa Roumanille. Een perfecte, rustige lokatie waar ’s morgens ook nog eens een lekker ontbijt klaar staat.

Check beschikbaarheid en prijzen voor accommodaties in Aix-en-Provence

Dagtrip Luberon of Marseille vanuit Aix-en-Provence

Aix-en-Provence ligt heel centraal in de Provence. Dat maakt dat de stad een prima uitvalsbasis is voor leuke dagtrips. Dit doe je natuurlijk alleen wanneer je langer dan een paar dagen in Aix verblijft. Maak je een citytrip dan zul je je tijd waarschijnlijk doorbrengen in de stad zelf. Mocht je je vakantie hier doorbrengen en heb je de beschikking over een auto dan hebben we een paar leuke tips. Zo zit je binnen mum van tijd in Marseille. Overigens heb je hiervoor niet eens een auto nodig. Een half uurtje in de trein en je stapt in het centrum uit. Kun je meteen Marseille ontdekken!

Je kunt met de auto ook de andere kant op, richting Luberon. Hier zijn tal van leuke bergdorpen te bezoeken, zoals Roussillon. Dit dorp staat bekend om de oker, uniek in Europa. Maak de wandeling Le Sentier des Ocres en bekijk de okergroeven van dichtbij. Je waant je werkelijk even in het westen van de Verenigde Staten! Ben je meer wat activiteiten op het water? Pak dan de auto voor een rit naar Gorges du Verdon. Huur een kano of een waterfiets en geniet van het azuurblauwe water in deze indrukwekkende canyon. Wijn proeven op chateaus kan goed in de omgeving van Aix-en-Provence maar zeker ook in Luberon. Leuk in combinatie met een bezoek aan één van de bergdorpen in die regio of met een wandeling in Parc Naturel Régional du Luberon.