25 bezienswaardigheden in Split die je niet mag missen

Split is echt een te gekke stad! Ik ben er nu twee keer geweest en ik zou weer voor een derde keer terug gaan, meteen. Na mijn eerste bezoek had ik een goede indruk van deze stad vol oudheden. Maar tijdens mijn tweede bezoek bleek dat ik zó veel nog niet gezien had! Er zijn ontzettend veel bezienswaardigheden waar je zo voorbij zou kunnen lopen. Verstopt in een hoekje, onder de grond of ergens aan het einde van een smalle steeg. De lijstjes met bezienswaardigheden in Split zijn wat mij betreft ietwat aan de summiere kant. Vaak worden er niet meer dan 10 plekken uitgelicht en de rest lijkt te worden vergeten. In dit artikel dus een uitgebreider overzicht met 25 bezienswaardigheden in Split die je niet mag missen.

Welke bezienswaardigheden in Split mag je niet missen?

Diocletian’s Palace staat bijvoorbeeld op veel lijstjes met bezienswaardigheden in Split als 1 item aangegeven. Maar alleen al in dit voormalige paleis (wat een groot deel van het oude centrum van Split in beslag neemt) zijn veel verborgen ruimtes en hoekjes te vinden. Het is dus te kort door de bocht om Diocletian’s Palace als 1 bezienswaardigheid op een lijst te plaatsen. Verschillende plekken in dit voormalige paleis zijn een bezoekje waard, maar je moet er misschien even naar op zoek. En dat is best lastig in een oud centrum waar het stikt van de smalle steegjes!

Verken je een stad liever op de fiets, in plaats van te voet? Je kunt een fietstour in Split met gids boeken. De gids neemt je mee langs alle bezienswaardigheden in en om de stad. Wellicht zie je op de fiets net even iets meer, aangezien je toch sneller van de ene naar de andere plek komt.

Lees ook: Wat te doen in de omgeving van Split

Riva boulevard

Over een boulevard flaneren is overal leuk, ook in Split. Maar de Riva boulevard in Split geeft je toch een ander gevoel dan enig andere boulevard. Langs een groot deel van de boulevard loop je namelijk langs de buitenmuur van Diocletian’s Palace. In de Romeinse tijd sloeg het zeewater tegen deze muur aan. Pas honderden jaren later werd voor de muren van het paleis verder de zee ingebouwd. De boulevard is niet extreem lang, maar je kunt een mooie wandeling maken vanaf de haven, langs het paleis naar de trappen van de Marjan heuvel.

Kelders van Diocletian’s Palace

Onder Diocletian’s Palace is al veel gevonden en er wordt steeds meer ontdekt. Tijdens mijn bezoek wordt er ook flink wat steen weggehakt en trilt de vloer in de kelders van het boren. De kelders van Diocletian’s Palace zijn prachtig, met alle gewelven. Er zijn veel verschillende vertrekken en je vraagt je af wat zich hier vroeger allemaal heeft afgespeeld.

Wanneer je vanaf de Riva boulevard de trappen afdaalt via de Brass Gate kun je rechtdoor langs alle souvenir winkeltjes richting Peristil lopen. Wanneer je meteen linksaf slaat kom je terecht in het museumgedeelte, waar onderstaande foto gemaakt is. De tweede foto is gemaakt aan de rechterzijde van de ingang. Beide plekken zijn decor geweest voor diverse scènes uit de serie Game of Thrones. Ben je fan van de serie en ga je binnenkort richting Split? Check dan zeker even dit artikel over Game of Thrones filmlocaties in Split, waar ik verschillende plekken laat zien waar scènes zijn opgenomen.

Golden Gate van Diocletian’s Palace

De Golden Gate is waarschijnlijk de meest bekende toegangspoort van Diocletian’s Palace. Ook deze plek zie je voorbij komen in Game of Thrones, veel fans dus die hier aan het fotograferen zijn. Je kunt goed zien dat er eigenlijk een dubbele toegangspoort was, die in bepaalde periodes zwaar bewaakt werd. De deuren waren rijkelijk versierd, wat ook geld voor de deuren verderop richting Peristil. In Romeinse tijd heette deze toegang Porta septemtrionalis maar tijdens de Venetiaanse heersers veranderde de naam in Porta Aurea of Golden Gate.

St. Martin’s Church boven Golden Gate

Boven de Golden Gate ligt een heel kleine kapel verstopt, St. Martin’s Church (Crkva Svetog Martina). In de tijd van Diocletian (rond het jaar 300) werd deze ruimte van 10 meter lang en 1.60 meter breed gebruikt als wachtruimte. De raamopeningen aan de zuidkant (op de foto rechts) zijn nog zo goed als origineel en werden in Diocletian’s tijd gebruikt door bewakers. Op de muren zijn mooie inscripties te zien. Het is niet helemaal duidelijk wanneer van de wachtruimte een kapel gemaakt werd, men vermoedt dat dit rond 852 is geweest. Wanneer je vanuit het paleis onder de Golden Gate door naar buiten loopt, vergeet dan niet even omhoog te kijken anders mis je dit kleine kerkje.

Vestibule van Diocletian’s Palace

De vestibule van Diocletian’s Palace gaf ooit toegang tot de keizerlijke vertrekken. Het koepelvormige bouwwerk is aan de bovenkant open en je vindt het boven de trappen die afdalen naar de kelders van het paleis. De vorm van de vestibule en de opening aan de bovenkant zorgen voor een geweldige akoestiek. Hierdoor is het een perfecte plek voor zangers die a capella “klapa” zingen. Klapa staat sinds 2012 op de UNESCO Werelderfgoedlijst van immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid.

Historische statafel

Een plekje waar je misschien zo maar voorbij loopt is dit kleine pleintje aan de achterzijde van de kathedraal. In de middeleeuwen hielden de mensen al van hangen aan een tafel. In die tijd zijn dan ook meerdere pilaren doormidden gehakt/gezaagd, zodat ze vervolgens gebruikt konden worden als statafel. “Wat zonde!” zullen wij misschien meteen zeggen. Maar ja, dat is ook historie. Vele materialen werden hergebruikt en op deze manier is het toch nog een soort van behouden gebleven. Ik moet zeggen dat ik het wel inventief vind :-)

Lees ook: Prachtig wandelen langs de Plitvice meren

Trg Braće Radić (Fruit square)

Een heel leuk en gezellig pleintje is Fruit square (Voćni Trg en Trg Braće Radić). Er staat een mooi monument, je kunt er lekker ijs halen en je hebt mooi zicht op de poort die toegang geeft tot de Riva boulevard. Aan de andere kant van het plein liggen leuke terrassen. Vooral in de avond is dit een heel sfeervol plein!

Peristil, het centrale plein van Diocletian’s Palace

Peristil is het centrale plein in Diocletian’s Palace. Tussen de ingang naar de vestibule en de ingang van de cathedraal ligt een bijna in perfecte staat verkerende, 3500 jaar oude sfinx. Deocletian liet diverse sfinx uit Egypte naar Split komen. Dit is echter de enige die zo goed als intact is gebleven. Vanaf Peristil kun je diverse smalle stegen in naar andere kleine pleintjes, doorgangen, hoekjes en straatjes. Waarschijnlijk was Peristil in de tijd van Deocletian één van de belangrijkste plekken in het paleis.

Silver Gate van Diocletian’s Palace

Misschien minder bekend dan Golden Gate maar in de tijd van Diocletian was dat zeker niet het geval: Silver Gate. Van de twee achthoekige torens aan weerszijden van de poort zijn alleen nog zichtbaar, maar de poort zelf is nog mooi intact. De plaveien op de vloer zijn nog steeds dezelfde plaveien als in de Romeinse tijd. Van de middeleeuwen tot 1950 werd de poort niet gebruikt. Na restauratie werd de poort in 1952 weer geopend. Vandaag de dag zijn er veel marktkraampjes te vinden langs de stadsmuren, zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant van het paleis.

Oude fontein in één van de smalle straatjes

Een ander plekje waar je misschien zo voorbij loopt is deze fontein. Hij ligt in een smalle steeg en als je te veel bezig bent met wat er voor je gebeurt mis je hem gegarandeerd! De fontein ligt niet meteen aan de rand van de steeg maar in een soort inham. Het lijkt een soort ontmoetingsplaats voor locals, bij beide bezoeken aan Split stonden er bij de fontein mensen te socializen. Het water loopt niet voortdurend, je kunt hem rechts van de fontein “aan” zetten. Het is drinkwater, dus als je de smaak van leidingwater in Split lekker vindt zou ik zeggen: lekker vullen dat drinkflesje!

Binnentuin, het groene gedeelte in Diocletian’s Palace

Wanneer je iets verder doorloopt in oostelijke richting loop je langs een binnentuin. Of moet ik zeggen een begroeid plein? Kan allebei, maar het voelt als een binnentuin! Het is een mooi sfeervol plaatje, met (als je geluk hebt) was aan de waslijn wat het beeld nog kleuriger maakt.

Triklinij (Triclinium)

Als je door Diocletian’s Palace dwaalt vraag je je af hoeveel lagen het paleis ooit heeft gehad. Laagje hier, trapje daar… Als je in het Triklinij (Triclinium) staat heb je het gevoel op de eerste woonlaag te staan. Hier vandaan kijk je door de voormalige raamopeningen op de boulevard en op het terras van restaurant Zoi (restaurant met het mooiste uitzicht van Split). Ik begrijp meteen hoe spelende jongens de avond ervoor op dezelfde hoogte als ons konden zwaaien, toen wij aan het dineren waren bij restaurant Zoi! Triklinij is vermoedelijk ooit een dinerzaal geweest. Achthoekig en waarschijnlijk afgedekt met een koepelvormig dak, net als de vestibule.

Marjan heuvel

Voor een mooi zicht op Split moet je op de 178 meter hoge Marjan heuvel zijn. De wandeling omhoog is al heel leuk en als je eenmaal boven gekomen bent heb je een prachtig uitzicht over Split, Brač en andere eilanden voor de kust. Tot de jaren ’50 was de Marjan heuvel voornamelijk rotsachtig. Plannen ontstonden om het om te vormen tot een gebied waar meer recreatie mogelijk was en dat maakt dat vandaag de dag Marjan dicht bebost is met naaldbomen. Je vindt boven op de heuvel onder andere een kerkje, een begraafplaats en diverse wandelpaden. Voor een mooi uitzicht over het centrum van Split kun je het beste aan het einde van de dag de Marjan heuvel opklimmen, je hebt dan de zon in je rug. Ga je ’s morgens vroeg dan heb je flink tegenlicht, zoals je kunt zien op de foto ;-).

Lees ook: De Krka watervallen

Monastery and Church of Our Lady of Health

Een populaire kerk in Split is de Onze Lieve Vrouw van Volksgezondheid Kerk, oftewel de Church of Our Lady of Health. Alleen de klokkentoren van een in de 18e eeuw gebouwde kerk is bewaard gebleven. De huidige kerk is dus eigenlijk heel nieuw, gebouwd in 1937. Naast de kerk ligt een kloostergebouw. In de kerk schijnt een hoop bedrijvigheid te zijn. Zo worden er blijkbaar heel de dag door bekentenissen afgelegd en doet de kerk ook veel aan liefdadigheid.

Trg Republike (Republic Square)

Door de renaissance uitstralende gebouwen met zuilengalerijen en het uitzicht op zee doet Trg Republike (Republic Square) veel mensen denken aan het San Marcoplein in Venetië. Het heeft totaal de afmetingen niet maar inderdaad, ook ik kan me vinden in de gelijkenis. Het plein werd halverwege de 19e eeuw gebouwd in opdracht van één van de meest invloedrijke burgemeesters van Split: Antonio Bajamonti. Hij wilde hiermee laten zien dat Split Italiaanse tradities respecteerde en in ere wilde houden. In de zomermaanden worden op dit plein popfestivals en andere evenementen georganiseerd. Ook de rest van het jaar is het druk op het plein door alle bars en restaurants die er te vinden zijn.

Lees ook: Venetiaanse, Romeinse en Griekse invloeden in Trogir

Split City Museum

In het Split City Museum kun je van alles te weten komen over de geschiedenis van Split. Het museum is niet groot en het geeft je een goede kijk op de historie. Zeker een aanrader wanneer je je beeld van Diocletian’s Palace compleet wilt krijgen. Er hangen in het museum meerdere tekeningen en prenten van het paleis zoals het er in de Romeinse tijd uit zag.

Street Art in oude centrum van Split

In welke stad vind je geen street art? Nou, in het oude Split nauwelijks! En terecht. Want eerlijk gezegd vind ik dat ook helemaal niet passen in een stad als Split. Maar op een enkele plek is prima natuurlijk, zoals deze muur met daarop Diocletian. Daar moet je gewoon echt even langs lopen.

Sint-Domnius Cathedral & Bell tower

De grote kathedraal en de klokkentoren van Sint Domnius zullen bij veel mensen op het lijstje staan met bezienswaardigheden in Split. Het is dan ook een imposant bouwwerk! Alleen de entree al is prachtig. Domnius was in de 3e eeuw bisschop in Salona en sinds zijn dood beschermheilige van Split. Zijn beenderen liggen in het uit begin 4e eeuw stammende mausoleum, wat onderdeel is van de kathedraal. Eén keer per jaar, tijdens celebration of Saint Domnius, worden de beenderen door de stad gedragen in een gouden borstbeeld. De klokkentoren werd gebouwd tussen de 12e en 16e eeuw, maar stortte in en werd begin 20e eeuw opnieuw opgebouwd.

Diocletian’s mausoleum

Bisschop Domnius van Salona werd tijdens Diocletian’s heersing gedood (Christenvervolging) en begraven in Salona. Waarschijnlijk hebben Christenen jaren later wraak genomen en het speciaal voor Diocletian gebouwde mausoleum “geplunderd”. De restanten van Diocletian werden weggehaald en waar die gebleven zijn is niet bekend. Het enige wat er terug gevonden is zijn delen van zijn sarcofaag. Christenen hebben na de plundering overblijfselen van Domnius overgebracht van Salona naar het mausoleum, waar ze vandaag de dag nog steeds liggen. Het mausoleum is prachtig gedetailleerd met snijwerk, metselwerk en fresco’s. Vergeet niet goed te kijken naar het mooie houtsnijwerk van de toegangsdeuren. Er zijn maar weinig houten deuren die zo oud zijn en in zo’n goede staat verkeren.

St. Lucy crypte

Onder het mausoleum ligt een crypte, in dezelfde ronde vorm. In de middeleeuwen werd de crypte gewijd aan St. Lucy, beschermheilige van patiënten met oogaandoeningen. Waar de plek voor die tijd precies voor diende is niet helemaal bekend. Het is in ieder geval ook een plek die je snel over het hoofd ziet, zeker wanneer je de kathedraal niet van binnen gaat bekijken.

Old Jupiter’s Temple

Ten tijde van de bouw van het paleis tussen 295 en 305 na Christus werd ook Jupiter’s Temple gebouwd. In de honderden jaren erna zijn er diverse dingen veranderd aan de tempel. Zo werd de tempel in de 7e eeuw omgedoopt tot een doopkapel, gewijd aan St. Johannes de Doper. Voor de tempel ligt een sfinx, zonder hoofd weliswaar. Archeologen menen dat het 11 of 12 sfinxen zijn geweest die Diocletian vanuit Egypte naar Split heeft laten komen. Binnenin de tempel staan de sarcofagen van twee bisschoppen uit de 7e en 11e eeuw.

Lees ook: Primosten, het schatje van Kroatië

Let Me Pass street

Naast Jupiter’s Temple vind je het smalste straatje van Split en misschien wel het smalste straatje van de wereld. Het straat is zó smal dat je elkaar absoluut niet kunt passeren. Dat is dan ook waar het straatje zijn naam aan te danken heeft: Let Me Pass street. Ooit is afgesproken dat de persoon die als eerste roept “let me pass!” voorrang heeft. Mocht er dan ook al een andere persoon in het straatje lopen dan moet die even een paar stappen achteruit. Niet vergeten om even doorheen te lopen dus!

Narodni trg (People’s Square)

Het lijkt een verzamelplek voor mensen: Narodni trg (People’s Square). Een plein met talloze restaurants, winkeltjes en heel prominent aanwezig het stadhuis van Split. Het is even wennen wanneer je vanuit de rustige, achteraf gelegen straatjes het plein op komt lopen. Maar sfeervol is het wel! Pak een stoel en zak onderuit op 1 van de terrassen, met een drankje. Lekker mensen kijken én de sfeer van Split opsnuiven.

Croatian National Theatre

Het Kroatisch nationaal theater in Split is gebouwd in 1893 en inmiddels 1 van de oudst overgebleven theaters in Dalmatië. In 1970 brandde het theater bijna helemaal af, waarna er 10 jaar gewerkt is aan de wederopbouw. Een prachtig en kleurrijk gebouw!

De haven van Split

De dag sluit je in Split natuurlijk af op een gezellig terras, met een drankje in je hand en een lekker gerecht voor je neus. Maar daarna is het een aanrader om nog even over de boulevard te lopen. De lucht kleurt prachtig tijdens zonsondergang. Ook al zie je de zon niet onder gaan in zee, het is de moeite waard om langs de kade te gaan zitten en te kijken hoe de duisternis invalt :-)