Dinkelsbühl in Duitsland wordt samen met Rothenburg ob der Tauber vaak genoemd als een van de mooiste en best bewaarde middeleeuwse oude binnensteden langs de beroemde Romantische Straße. Er hangt een sfeer uit vervlogen tijden: smalle stegen, vakwerkhuizen, stadsmuren en eeuwenoude toegangspoorten. Een aanrader om eens te bezoeken! Bijvoorbeeld als tussenstop op weg naar je zuidelijker gelegen vakantiebestemming, of bij een vakantie in het zuiden van Duitsland. In dit artikel neem ik je mee naar Dinkelsbühl, lees je meer over de geschiedenis van deze charmante stad én vertel ik je welke plekken je hier niet zou mogen missen.
Read this article in EnglishGeschiedenis van Dinkelsbühl
Dinkelsbühl ontstaat ooit bij een ondiepe doorwaadplaats in de rivier de Wörnitz, waar mensen te voet of met karren het water over kunnen steken. De stad wordt voor het eerst genoemd in 1188, in een oorkonde waarin keizer Frederik I Barbarossa de burcht Dinkelsbühl, toen nog Burgum Tinkelspuhel genoemd, schenkt aan zijn zoon Konrad van Rothenburg. In de eeuwen daarna groeit Dinkelsbühl uit tot een belangrijke handelsplaats. In 1305 krijgt het de stadsrechten van Ulm en in 1351 wordt Dinkelsbühl officieel een vrije rijksstad, wat betekent dat de stad zichzelf mag besturen.
Vanaf 1387 krijgen ook ambachtslieden meer invloed in het bestuur, naast de rijke burgers. Tijdens de Reformatie wordt Dinkelsbühl een zogeheten “paritaire stad”: een stad waar katholieken en protestanten gelijk behandeld worden en samen de stad besturen. Deze verdeling van macht wordt na de Dertigjarige Oorlog in 1649 officieel vastgelegd.
In de tijd van Napoleon verliest Dinkelsbühl zijn zelfstandigheid en in 1806 wordt het onderdeel van het Koninkrijk Beieren. Koning Ludwig I besluit gelukkig dat de stadsmuren en poorten behouden moeten blijven, waardoor het middeleeuwse karakter bewaard blijft. Ook in de eeuwen die volgen heeft Dinkelsbühl geluk: zelfs tijdens de Tweede Wereldoorlog blijft het historische centrum vrijwel ongeschonden. Een van de redenen waarom Dinkelsbühl vandaag de dag nog altijd tot de best bewaarde middeleeuwse stadskernen van Duitsland behoort.
Vakwerkhuizen in Dinkelsbühl
Bij een bezoek aan Dinkelsbühl valt meteen het aantal goed bewaard gebleven vakwerkhuizen op. Naar schatting staan er in de historische binnenstad rond de 780 panden waarvan er veel dateren uit de late middeleeuwen, de renaissance en de barokperiode. Meer dan de helft van alle huizen is gebouwd vóór 1500. Rondom het oude Altrathausplatz vind je misschien wel de mooiste concentratie van dergelijke panden, met in het midden de karakteristieke Löwenbrunnen (Leeuwenfontein).
Een andere bijzondere plek in Dinkelsbühl is de Weinmarkt, waar om het plein heen statige gilde- en burgerhuizen staan. Hier staat ook het indrukwekkende Deutsche Haus, een zeer gedetailleerd vakwerkhuis dat ooit diende als woonhuis van een rijke koopman. Naast het Deutsche Haus vind je de voormalige Ratstrinkstube, waar in vroeger tijden belangrijke gasten van de stad werden ontvangen.
Stadsmuur van Dinkelsbühl
Een van de bijzondere kenmerken van Dinkelsbühl is de stadsmuur van ongeveer 2,5 kilometer lang. De muur dateert uit de 14e en 15e eeuw en is grotendeels nog intact. Hoewel de hoogte en dikte niet overal gelijk zijn, is de muur op veel plaatsen bewaard tot net onder de oude verdedigingsgang. Er zijn veel aanwijzingen dat het verdedigingssysteem van Dinkelsbühl vroeger veel omvangrijker was dan wat je nu ziet. Zo had de stad oorspronkelijk ca. 20 torens en 4 toegangspoorten. Daarnaast waren er buiten de nog bestaande stadsmuur extra verdedigingsgordels met torens, bastions en poorten. In totaal worden er in oude bronnen ongeveer 60 torens, bastions en poorten genoemd.
Torens en toegangspoorten
Alle 4 oude stadspoorten zijn nog intact en van de 20 torens kun je er vandaag de dag nog zo’n 14 bewonderen. De Rothenburger Tor is een bekend toegangspunt aan de zuidwestelijke kant van de Altstadt. In de doorgang kun je nog sporen zien van oude mechanieken voor verdediging (bijvoorbeeld gaten waardoor hete vloeistoffen op indringers konden worden gegoten). Een van de oudere poorten is de Wörnitzer Tor. De Nördlinger Tor is gekoppeld aan een oude stadsmolenstructuur, die ook als verdediging kon dienen. De Segringer Tor is misschien wel de meest sierlijke toegangspoort; de kleurrijke decoraties werden aangebracht in 1655 nadat de poort flinke schade had opgelopen.
Naast bovengenoemde toegangspoorten zijn er ook een aantal opvallende torens. De Bäuerlinsturm is een karakteristieke wachttoren die vaak als stadsicoon wordt afgebeeld. Ook de Henkersturm (de beulstoren) is een opvallende toren. Daarnaast zijn er verschillende Gangstürme te bekijken: torens met een doorgang in de stadsmuur, die vroeger werden gebruikt als sluiproutes voor wachters.
De grote kerk: Münster St. Georg
Wanneer je door de straten van Dinkelsbühl wandelt zie je de toren van de Münster St. Georg op veel plekken boven de daken uitsteken. Deze imposante laatgotische hallenkerk, gebouwd tussen 1448 en 1499, is gewijd aan de draak verslaande Heilige Georg en is een van de pronkstukken van de stad. Het heel verfijnd gesneden Sakramentshäuschen en verschillende versierde altaren vallen binnen meteen op. Aan de buitenkant is nog een bijzonder detail te zien: de oudste zonnewijzer van Duitsland. De westelijke toren van de kerk bevat delen van een ouder, romaans gebouw.
Fonteinen en pleinen
In het oude stadscentrum kom je verschillende fonteinen tegen die bijdragen aan het bijna sprookjesachtige karakter van de stad. De bekendste is de Löwenbrunnen, de leeuwenfontein op het Altrathausplatz, waar het water uit de muil van een stenen leeuw stroomt. Ook rond het marktplein vind je sierlijke fonteinen en oude waterbakken.
Parkwächterhäuser
Als je buiten de stadsmuren verder wandelt, richting de Rothenburger Weiher, komt in een parkachtig gebied met wandelpaden en kleine huisjes die ooit door de parkwachters werden bewoond. Deze charmante Parkwächterhäuser herinneren aan de tijd dat hier toezicht werd gehouden op de vijvers en het omliggende groen.
Alte Promenade
Net buiten de stadsmuren ligt een park dat vaak Alte Promenade wordt genoemd: een groene strook met een lange laan onder bomen, waar je je meteen in een andere wereld waant. Langs deze laan staan een aantal gedenkobjecten en monumentale elementen, waarvan sommige verwijzen naar de turbulente eeuwen van oorlog en vrede. Een rustige oase, net buiten de levendige straatjes binnen de muren van de stad.
Oude winkels, ambacht en sfeer
Winkelen in Dinkelsbühl is geen moderne shop-ervaring. Hier gaat het om het ontdekken van kleine, sfeervolle winkeltjes, ateliers en souvenirzaken waar je vaak lokaal handwerk of regionale specialiteiten vindt. Je komt er antiek tegen, kunsthandwerk, glaswerk en lekkere delicatessen uit de streek. Echt een leuke plek om rustig rond te dwalen, hier en daar even binnen te kijken en af en toe plaats te nemen op een terrasje voor een koffie of iets lekkers.
Lokale specialiteiten en lekkernijen
Je ziet ze op meer plekken in dit deel van Duitsland: Schneeballen (gefrituurde deegballen met suiker of chocolade). Probeer er zeker eentje als je Dinkelsbühl bezoekt! Daarnaast is een ijsje ook altijd welkom, zeker als het warmer is. Aanraders zijn Alberto Codognotto Eis Boutique en Cristallo; beiden te vinden vlak naast de grote kerk.
Andere bezienswaardigheden en musea
Naast de vele historische straatjes en pleinen heeft Dinkelsbühl ook een aantal interessante musea en bijzondere gebouwen die een bezoek waard zijn. In het Zeughaus, het voormalige wapenarsenaal van de stad, ontdek je tijdens de jaarlijkse Kinderzeche-viering een tentoonstelling met oude wapens, uniformen en kostuums die herinneren aan de rijke geschiedenis van Dinkelsbühl. Wil je meer te weten komen over het verleden van de stad? Bezoek dan het Haus der Geschichte, gevestigd in middeleeuwse panden uit de 14e tot 16e eeuw, waar thema’s als oorlog, vrede en religieuze verdraagzaamheid centraal staan. Een hele andere ervaring heb je in het Museum der dritten Dimension in de oude stadsmolen, met optische illusies, hologrammen en andere visuele experimenten. Net buiten het centrum ligt het barokslot van de Duitse Orde, met een rococo-kapel die bekendstaat om de haarfijne details. Ook de St. Paul’s Church is een bezoek waard: deze 19e-eeuwse kerk is gebouwd in historiserende stijl, op de plek waar ooit een karmelietenklooster stond.
Wat zien in de omgeving van Dinkelsbühl en langs de Romantische Straße
Dinkelsbühl ligt aan de beroemde Romantische Straße, een van de mooiste autoroutes van Duitsland. Deze route van ruim 400 kilometer loopt van Würzburg naar Füssen en verbindt een reeks historische stadjes en kastelen, waaronder Nördlingen, Harburg en het sprookjesachtige Neuschwanstein.
In de omgeving van Dinkelsbühl liggen meerdere charmante steden die een bezoekje waard zijn. Denk aan het nabijgelegen Rothenburg ob der Tauber, dat net als Dinkelsbühl bekendstaat om zijn sprookjesachtige sfeer en perfect bewaarde middeleeuwse centrum. De tussenliggende natuur met bossen, meren en mooie wandelroutes zorgen voor een welkome afwisseling na een dag in de stad.
Als je op weg bent naar zuidelijker gelegen bestemmingen is het een aanrader om onderweg één of meer van bovengenoemde steden te bezoeken. Je reist in de stadjes langs de Romantische Straße letterlijk door eeuwen geschiedenis: van middeleeuwse stadsmuren en vakwerkhuizen tot barokke kerken en romantische kastelen. Allemaal omringd door het prachtige Zuid-Duitse landschap!
